З выстаўкі музей паўстаў

У кастрычніку 1929 г. быў створаны Баранавіцкі павятовы музей, які сёння называецца – Баранавіцкі краязнаўчы музей. Яму – 90 гадоў.

У пачатку 1929 г. адміністрацыя Баранавіцкага павета прыняла рашэнне аб ар­ганізацыі выстаўкі, якая б адлюстроўвала жыццё павета, эканамічны і культурны стан горада і рэгіёна. Краязнаўца Леанард Турскі, прафесар адной з баранавіцкіх гімназіяў, прапанаваў стварыць замест часовай выстаўкі публічны музей з карцін­най галерэяй пры ім. Яго падтрымаў Рэгіянальны Камітэт. Музей складаўся з трох асноўных аддзелаў: прыроды, этнаграфіі і гісторыі, пададдзела кніг. Пасля ўз’яд­нання з БССР ён стаў абласным музеем выяўленчага мастацтва. У пачатку Вялікай Айчыннай вайны музей не быў эвакуяваны. Тут праходзілі мастацкія вы­стаў­кі, адна з якіх – «Маладая Беларусь», дзе дэманстраваліся творы баранавіцкіх, навагрудскіх, мінскіх ды іншых мастакоў (былі карціны М. Сеўрука «Кудзельніца» і «Бе­ларускі селянін», А. Шымановіча «Беларуская дзяўчына» і «Вясковыя дзяўчаты»). Аку­панты вывезлі 1 716 каштоўных экспанатаў (сярод іх палотны Я. Матэйкі, Рэмб­ранта, Жэрыко, калекцыя старажытных японскіх вазаў і інш.). Музей фактычна пе­ра­стаў існаваць. Па вайне адзіны ўцалелы музей на тэрыторыі вобласці – Сло­німскі – у 1947 г. быў пераўтвораны ў Баранавіцкі абласны гісторы­ка-краязнаўчы музей. 30 мая 1952 г. выканкам абласнога Савета прыняў пастанову «Аб пераво­дзе абласнога гісторыка-краязнаўчага музея з г. Слоніма ў г. Бара­наві­чы» (ад­начасова аднавіў сваю дзейнасць і Слонімскі музей – у Баранавічы былі пе­равезе­ныя толькі тыя экспанаты, што не мелі дачынення да гісторыі Слонімскага ра­ёна). 22 лютага 1953 г. была адкрытая першая пасляваенная экспазіцыя. 9 красаві­ка 1954 г. у сувязі са скасаваннем Баранавіцкай вобласці музей атрымаў сучасную назву.

З 1960 г. музей размяшчаецца ў гістарычным будынку пачатку ХХ ст. на былой Марыінскай вул. (цяпер – Савецкай). У 1984 г. на той ж вуліцы было выдзеленае памяшканне пад выставачную залу музея.

Асноўны фонд музея складаюць больш за 40 тысячаў адзінак захоўвання, навукова-дапаможны – больш за 18 тысячаў адзінак. Экспазіцыя размешчаная ў 7-і залах і мае 3 раздзелы: «Прырода Баранавіцкага краю», «Гісторыя Баранавіцкага краю», «Баранавічы. Горад, у якім мы жывем».

У фондах музея захоўваюцца 35 калекцыяў: паштовак з краявідамі Баранавічаў, ручнікоў, нумізматыкі, археалагічных знаходак, побыту і этнаграфіі ды іншыя. У ліку найбольш цікавых экспанатаў 2 арнаты, пашытыя са знакамітых слуцкіх паясоў, Статут Вялікага Княства Літоўскага выдання 1694 г., памятны знак «У гонар пер­шага стрэлу па Басфоры» пад № 2.

 ГА «Беларускі фонд культуры» і рэдакцыя «Краязнаўчай газеты» він­шу­юць Баранавіцкі краязнаўчы музей з паважным юбілеем. Установа, што вы­расла з агляднай выстаўкі, перажыла розныя шчаслівыя і трагічныя старонкі амаль векавой гісторыі, мусіць і далей годна прадстаўляць ба­гацце краю, папулярызаваць культурную самабытную спадчыну беларус­кага народа. Поспехаў і здароўя, моцы і новых адкрыццяў зычым супра­цоўнікам установы!